Vijf vragen over over het nieuwe Post-COVID expertisecentrum van het UMC Utrecht
In dit artikel:
Begin deze maand opende het Universitair Medisch Centrum Utrecht een Post-COVID expertisecentrum voor volwassenen, als aanvulling op het bestaande kindercentrum in het Wilhelmina Kinderziekenhuis. Met deze vestiging maken Nederlandse UMC’s een stap richting structurele zorg voor long-COVID/persistent post-COVID-klachten: naar schatting 300.000–500.000 volwassenen in Nederland hebben na corona nog klachten, en circa 24% van hen ervaart daardoor ernstige beperkingen in het dagelijks leven.
Wat long-COVID inhoudt
Long-COVID omvat een breed scala aan aanhoudende klachten, zoals extreme vermoeidheid, concentratieverlies of ‘brain fog’, ademhalingsproblemen, spier- en gewrichtspijn en moeite met inspanning en herstel. Omdat de aandoening pas sinds de pandemie voorkomt, is veel nog onduidelijk over passende diagnostiek en effectieve behandelingen.
Doel en opzet van de expertisecentra
Het UMC Utrecht sluit aan bij een landelijk project van expertisecentra (november 2024–december 2026) dat kennis en ervaring wil versnellen en uniformeren. Zes UMC’s richten zich op volwassenen en drie op kinderen. De centra verzamelen gegevens, ontwikkelen behandelrichtlijnen en delen resultaten met ziekenhuizen, huisartsen en andere zorgverleners. De Nederlandse Federatie van UMC’s benadrukt dat deze centra expertise moeten opleveren en hoogwaardige zorg ondersteunen, maar niet bedoeld zijn om alle post-COVID-patiënten zelf te behandelen; zorg moet waar mogelijk dichtbij gebeuren.
Toegang en behandeltraject
Patiënten kunnen niet zomaar direct worden behandeld; het aantal plekken is beperkt. Toewijzing gebeurt regionaal en via loting; patiënten zonder plek in Utrecht worden eventueel doorverwezen naar bijvoorbeeld Amsterdam UMC. De intake begint met uitgebreide vragenlijsten, lichamelijk onderzoek en bloed- en soms urineonderzoek om andere oorzaken uit te sluiten. Vervolgens proberen onderzoekers patroonherkenning toe te passen en stellen zij een op maat gemaakt behandelplan en zorgpad op. Bij kinderpatiënten zijn extra stappen gebruikelijk, zoals neurologisch onderzoek en aanvullend hart- en longonderzoek.
Financiën en organisatie van zorg
De zorg wordt vergoed door zorgverzekeraars, maar patiënten blijven het eigen risico verschuldigd; medicatiekosten worden vooraf besproken. UMC Utrecht heeft voorzieningen getroffen voor patiënten met beperkte belastbaarheid: speciale rustruimtes, ruimere tijdsintervallen tussen afspraken en waar mogelijk digitale of verkorte consulten.
Toekomstperspectief
Na afloop van het project wordt geëvalueerd of de geleverde zorg voldoet aan criteria van de Zorgverzekeringswet. Als dat het geval is, wordt onderzocht of post-COVID-zorg kan worden opgenomen in het basispakket. Het centrale doel van de expertisecentra is zowel betere directe patiëntenzorg als het snel uitbreiden van de wetenschappelijke kennis over deze nog onvoldoende doorgrondde aandoening.