Vaccinatiegraad in Utrecht daalt al sinds 2020: gemeente komt met actieplan voor 'zorgwekkende' situatie
In dit artikel:
Utrecht ziet sinds 2020 een zorgelijke daling van de vaccinatiegraad en presenteert daarom een actieplan om verdere uitbraken van infectieziekten te voorkomen en de dekking weer boven de WHO-norm te krijgen. Het college van B&W wil met het “Actieplan verhogen vaccinatiegraad” het percentage gevaccineerde kinderen terugbrengen naar meer dan 90 procent (en voor mazelen naar 95 procent). De daling vergroot niet alleen het risico op uitbraken, maar versterkt ook gezondheidsverschillen tussen wijken en herkomstgroepen.
Waar en wie: de daling is vooral zichtbaar in Overvecht en Zuidwest (met name Kanaleneiland). In Overvecht is ongeveer een op de drie tweejarigen niet volledig gevaccineerd. In Zuid en Oost lijkt de situatie in 2024 stabieler of licht verbeterd. Ook naar herkomst zijn er verschillen: kinderen met Marokkaanse of Turkse achtergrond hebben over het algemeen een lagere vaccinatiegraad dan kinderen met een Nederlandse achtergrond. Voor Turkse jongeren was er in 2024 een lichte stijging, mogelijk dankzij sterke band met Turkije, moskee-adviezen en meertalige voorlichtingsactiviteiten van lokale organisaties. Bij Marokkaanse gezinnen daalde de vaccinatiegraad sterker; maatschappelijke versnippering en desinformatie via sociale media worden als oorzaken genoemd.
Wat staat er in het plan: het programma bouwt op drie pijlers — meer en betere toegang tot vaccinaties, gerichte communicatie en versterkte samenwerking tussen gemeentelijke diensten, JGZ, scholen, het UMC en lokale partners. Concrete maatregelen zijn uitbreiding van vaccinatietijden en -locaties (onder andere vrije inloopspreekuren in Overvecht, Kanaleneiland en Leidsche Rijn), meer locaties in 2026 (bij scholen en verloskundigen), en het actief bellen van ouders met ontbrekende vaccinaties nog dit jaar. Jeugdgezondheidszorg-medewerkers gaan standaard vaccinatiestatus controleren; vanaf september 2025 krijgen zij automatische herinneringen via het digitale kinddossier. 16-jarigen worden opgenomen in de inhaalcampagne voor jongeren van 17 jaar; sinds oktober kunnen zij al vaccinaties via de GGD inhalen.
Communicatie en uitvoering: brieven worden toegankelijker (A2/B1-niveau), er komen gerichte campagnes voor ouders van 0–4 en 4–18 jaar en social media wordt actiever ingezet. Het plan loopt tot augustus 2026 en wordt gefinancierd met een rijksbijdrage van €730.000. Voortzetting daarna hangt af van nieuwe financiering en evaluaties; het college blijft bij het Rijk pleiten voor structurele middelen om blijvende aanpak mogelijk te maken. Maatregelen zijn snel inzetbaar en blijken elders (Amsterdam, Den Haag) effectief te zijn.