Op pad met Oud-Utrecht: Een wandeling door het Utrecht van Dick Bruna
In dit artikel:
De historische vereniging Oud-Utrecht organiseert een wandelroute door de stad die speurt naar overblijfselen van Dick Bruna en zijn werk. De tocht begint bij een klein nijntje-mozaïekje in de Jeruzalemstraat: Bruna had vanaf 1980 zijn atelier op zolder boven drukkerij Van Rossum op nummer 3, en vanaf 1971 beschikte hij al over een vaste atelierruimte in Utrecht. Bruna (1927–2017) was achterkleinzoon van Albert Willem Bruna, die in 1868 de uitgeverij A.W. Bruna oprichtte; die uitgeverij vestigde zich in 1890 in Utrecht en bleef er tot 2014.
Bruna ontwikkelde een minimalistische beeldtaal —geen hoofdletters voor de hoofdpersoon— die opviel in de boekontwerpen (onder meer de Zwarte Beertjes-reeks) en die later zijn kinderprentenboeken, met name nijntje (1955), karakter gaf. Van zijn werk bestaan vertalingen in meer dan vijftig talen en talloze dialectuitgaven voor Nederland; internationaal is nijntje vooral bekend als miffy.
Langs de wandelroute staan meerdere vaste herinneringen aan Bruna. Op de tweede verdieping van het Centraal Museum is zijn atelier uit de drukkerijzolder integraal overgebracht, inclusief zijn herenfiets. Tegenover het museum ligt het nijntje museum in het voormalige Willem Arntsz Huis, met een nijntjebeeld voor de deur en ’s avonds gevelprojecties van nijntje en haar vriendjes. Op straatniveau is Bruna’s invloed zichtbaar in boekhandels en winkels: prentbriefkaarten en souvenirs van nijntje in de Servetstraat en Zadelstraat, een winkellogo van postzegelhandel W. van der Bijl dat Bruna ontwierp, en nijntje-items bij bakkerij Theo Blom en toeristenshops.
Verderop in de stad bevindt zich (2014) een tweezijdig beeld van Jacques Tange bij de fietsenstalling naast het Gebouw van Kunsten en Wetenschappen: aan de ene zijde nijntje in een bloemetjesjurk, aan de andere Bruna zelf. De route leidt ook langs rustpunten als het Abraham Doleplein en langs stadsbeelden zoals het 1955-beeld van Trijn van Leemput door Pieter D’Hont. Bij de Lange Viestraat is een regenboog-LHBTIQ+-oversteek met nijntje-variant in de stoplichten opgenomen.
Het eindpunt is het nijntjepleintje op de hoek van de 1e Achterstraat en Asch van Wijckskade: daar staat een beeld van nijntje gemaakt door Bruna’s zoon Marc. Buiten deze wandeling zijn er nog meer Utrechts-Bruna-sporen: toegangsbordjes in Natuurpark Bloeyendael, het vroegere woonadres aan het Lodewijk Napoleonplantsoen en de naar hem vernoemde Dick Brunasingel in Leidsche Rijn. De route illustreert hoe diep Bruna in het stedelijk geheugen van Utrecht verankerd is — van museale reconstructies tot speelse straatkunst en alledaagse winkeletalages.