Gevolgen extreme regenval in beeld voor provincie Utrecht
In dit artikel:
In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is onderzocht wat er gebeurt als op verschillende plekken in Nederland extreem veel regen valt: 200 mm binnen 48 uur — vergelijkbaar met de buien die in juli 2021 grote overstromingen in Limburg veroorzaakten. Dat is een zeldzame gebeurtenis (ter vergelijking: in een gemiddeld jaar valt ongeveer 875 mm), maar door klimaatverandering wordt zulke hevige neerslag steeds plausibeler. De stresstest beslaat dertien regio’s, ingedeeld op stroomgebieden, en levert kaarten op die globaler tonen hoe water zich gedraagt bij zo’n bui.
Voor de provincie Utrecht laten de beelden twee contrasterende effecten zien. In de lage, vlakke polders en gebieden blijft het water vaak kniehoog (ongeveer 60 cm) en kan het één tot drie weken staan omdat het watersysteem het niet snel genoeg kan afvoeren. Rond de Utrechtse Heuvelrug stroomt water juist snel naar beneden; bij de voet van de hellingen kunnen daardoor grote hoeveelheden en hoge stroomsnelheden ontstaan, met directe gevaren voor mensen en infrastructuur. Ook stedelijke kernen kunnen langdurig overstroomd raken, wat bereikbaarheid belemmert en schade aan gebouwen veroorzaakt. Kritieke punten zijn plekken met vitale voorzieningen: elektriciteitskasten, telecom, belangrijke wegen en de bereikbaarheid van ziekenhuizen en hulpdiensten.
Belangrijk om te weten: de kaarten zijn niet op straatniveau gedetailleerd en houden geen rekening met lokale rioolproblemen; daardoor kan stedelijke kwetsbaarheid in werkelijkheid groter zijn dan op de beelden te zien is. De waterbeelden zijn online beschikbaar via de Klimaateffectatlas.
Als volgende stap worden zogenaamde gevolgenbeelden opgesteld. De provincie gaat vanaf eind 2025 met veiligheidsregio’s en waterschappen inventariseren wat uitval van vitale functies zou betekenen en welke gevolgen acceptabel zijn. De uitkomsten worden eind 2026 ingebracht in de Nationale Aanpak Wateroverlast. De centrale boodschap: het huidige watersysteem, inclusief pompen en gemalen, kan zulke extreme buien niet altijd afhandelen — maatwerk en meer ruimte voor water zijn nodig om toekomstige overlast te beperken.