Begroting 2026: investeren in grote opgaven en zoeken naar financiële balans

In dit artikel:

De provincie Utrecht legt voor 2026 een begroting van ruim 714 miljoen euro voor aan Provinciale Staten, met extra investeringen in natuurherstel, onderhoud van (vaar)wegen, streekmusea en de toekomst van het landelijk gebied. Belangrijke posten zijn mobiliteit (bijna 194 miljoen euro) en het landelijk gebied (circa 132 miljoen euro). De belangrijkste inkomstenbronnen zijn het provinciefonds (ruim 315 miljoen) en de motorrijtuigenbelasting (MRB, ongeveer 163 miljoen).

Prioriteiten en maatregelen
- Natuur en water: de provincie start met een impulsprogramma voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) en stelt het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG) begin 2026 vast. Voor het UPLG is ruim 132 miljoen euro gereserveerd om stikstof- en CO2-uitstoot te verminderen, bodem- en waterkwaliteit te verbeteren en natuur te versterken. Een heldere landelijke visie blijft echter noodzakelijk voor uitvoering.
- Wonen: woningbouw blijft urgent; er wordt 27 miljoen euro vrijgemaakt om het tempo en de realisatie van betaalbare woningen te ondersteunen, zodat inspanningen ook na 2027 standhouden.
- Economie en gebouwen: de Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU) ontvangt 30 miljoen euro voor revitalisatie en herstructurering van verouderde bedrijfspanden. Streekmusea krijgen in totaal 600.000 euro om te vernieuwen.
- Infrastructuur: structureel 7 miljoen euro extra voor beheer en onderhoud van wegen en vaarwegen om bereikbaarheid en veiligheid te waarborgen.

Financiële uitdagingen
De begroting staat onder druk door twee belangrijke onzekerheden. Ten eerste gaf de Belastingdienst vorig jaar onjuiste voertuigcijfers door, waardoor provincies hun MRB-opbrengsten te hoog inschatten; voor Utrecht leidt dit in 2026 tot een tekort van circa 5 miljoen euro dat uit algemene reserves wordt aangevuld. Ten tweede vormt de voorgenomen herverdeling van het provinciefonds een structureel risico: Utrecht behoort tot de zogeheten nadeelprovincies en verwacht minder rijksgeld in de toekomst. De provincie onderzoekt mogelijke financiële heroverwegingen en verwerkt die bij de Kadernota 2027.

Regionale dossiers en timing
2026 brengt belangrijke beslismomenten, onder meer een uitspraak van de Raad van State over het Tracébesluit Ring Utrecht, waarin bereikbaarheid en natuur (onder meer Amelisweerd) centraal staan. Daarnaast worden in 2026 de vijfjarige erkenning van de Hollandse Waterlinies en de Limes als UNESCO-werelderfgoed gevierd. De begroting is gepresenteerd vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen (29 oktober) en wordt op 12 november besproken in Provinciale Staten; ook de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 kunnen invloed hebben op regionale samenwerking en uitvoering.